Đông Trùng Hạ Thảo là gì? những tác dụng “thần kỳ” với cơ thể người

Đông trùng hạ thảo từ lâu đã được coi là “tiên dược” quý ​​trong y học cổ truyền Trung Quốc. Hiện nay y học Việt Nam cũng sử dụng đông trùng hạ thảo để chữa bệnh và hỗ trợ điều trị nhiều loại bệnh khác nhau. Hãy cùng SHOPMANPLUS tìm hiểu kỹ hơn về đông trùng hạ thảo là gì nhé. Có mấy loại? Tác dụng của Đông trùng hạ thảo, cũng như cách sử dụng, mua ở đâu và bán như thế nào!

1. Đông trùng hạ thảo là gì?

Đông trùng hạ thảo là một loại thảo dược quý giá và đặc biệt bởi nó được coi là “con lai” giữa động vật và thực vật. Thực chất, đông trùng hạ thảo là sự kết hợp giữa sâu non (ấu trùng bướm) thuộc loài Thitarodes và loài nấm ký sinh Cordyceps sinensis.

• Tên khoa học: Ophiocordyceps sinensis G.H.Sung, J.M.Sung, Hywel-Jones & Spatafora (2007)
• Tên tiếng Trung: 冬虫夏草

Vào mùa đông ẩm ướt, nấm bắt đầu ký sinh vào sâu non và hút hết chất dinh dưỡng từ bên trong, kết quả là sâu chết dần. Lúc này, chúng trông giống như côn trùng (động vật). Nhưng vào mùa hè, khi trời ấm lên, nấm sẽ phát triển và mọc ra khỏi sâu thành ngọn cỏ (thực vật / thảo mộc), vươn lên khỏi mặt đất và phát tán bào tử.

Hình dáng bên ngoài đông trùng hạ thảo tươi trông giống như con sâu, phần đuôi sâu là một nhánh nhỏ, có lá. Phần “lá” do sợi nấm mọc trên đầu sâu hình thành, trông giống như ngón tay có chiều dài từ 4 đến 11 cm. Mặt khác, đầu sâu non dài khoảng 3-5cm, giống như con tằm.

Đông trùng hạ thảo khi sấy khô sẽ chuyển sang màu vàng nâu, vàng sẫm hoặc màu cà phê tùy theo phương pháp sấy khô. Chúng có mùi tanh như mùi cá biển, vị hơi đắng, khi đốt lên có mùi thơm nhẹ nhàng.

Đông trùng hạ thảo mọc tự nhiên ở vùng núi cao 4.000-5.000 m của Tây Tạng, Trung Quốc và Bhutan và được sử dụng như một loại dược liệu quý trong y học cổ truyền Trung Quốc và Tây Tạng.

Tuy nhiên, do giá trị kinh tế cao mà đông trùng hạ thảo mang lại nên hoạt động khai thác diễn ra tràn lan, chưa có phương án bảo vệ, gây nguy hiểm cho loài nấm này.

2. Các loại đông trùng hạ thảo

Theo nguồn gốc xuất sứ

Tự nhiên: Đông trùng hạ thảo ở cao nguyên Tây Tạng là một trong những dòng sản phẩm quý nhất, quý hiếm nhất và chất lượng cao nhất.

Trung bình 1 kg đông trùng hạ thảo Tây Tạng khô có giá 1,2 – 2 tỷ đồng, còn giá đông trùng hạ thảo tươi Tây Tạng thường trên 2 tỷ đồng (cập nhật đến tháng 3/2021).

Nhân tạo: Các nước như Hàn Quốc, Nhật Bản, Việt Nam, … đã thành công trong việc nuôi cấy Đông trùng hạ thảo trên ấu trùng nhộng tằm hoặc trên các ký chủ khác như hỗn hợp đậu xanh, trứng vỏ, gạo lứt và nhộng tằm nghiền mịn.

Giá đông trùng hạ thảo nuôi nhân tạo rất khác nhau tùy thuộc vào nguồn gốc và cơ chế nuôi cấy, thường dao động trong khoảng 1.000.000 – 3.000.000 đồng / kg tươi và 35.000.000 – 45.000.000 đồng / kg khô (tính đến tháng 3 năm 2021).

Theo trạng thái

Dạng tươi (nguyên con): Nếu Đông trùng hạ thảo tươi còn nguyên dạng tự nhiên và ký sinh trên vật chủ được sử dụng trong vòng 1 tháng trở lại thì hàm lượng dinh dưỡng và hoạt tính sinh học được giữ ở mức tối đa. Tuy nhiên, sản phẩm phải được bảo quản ở nhiệt độ -50 độ C.

Dạng khô: Đông trùng hạ thảo tươi được làm bay hơi bằng phương pháp sấy đối lưu hoặc sấy đông, để độ ẩm cuối cùng còn lại là 5%. Bằng cách sấy khô, đông trùng hạ thảo có thể vận chuyển đi nhiều nơi, bảo quản được lâu và sử dụng tiện lợi hơn so với dạng tươi.

Theo dạng chế phẩm

Dạng nước: Đây là sản phẩm Đông trùng hạ thảo đã qua chế biến, được đóng gói dưới dạng chai hoặc gói nhỏ dạng nước hoặc dung dịch nên rất dễ sử dụng và phù hợp với nhiều đối tượng. Giá cập nhật vào tháng 3 năm 2021 là khoảng 70.000 – 200.000 đồng / 10 chai (100 ml / chai).

Dạng viên nang: loại được xử lý và tổng hợp trong từng viên nang. Uống 1-2 viên 2-3 lần một ngày. Tùy nơi sản xuất, cách chế biến và khối lượng đóng gói mà giá cả khác nhau, trung bình 1.000.000 – 1.500.000 đồng / hộp 100 viên (sản xuất tại Việt Nam, tính đến tháng 3/2021).

Dạng bột: Dùng đông trùng hạ thảo đã phơi khô nghiền thành bột mịn. Giá dao động từ 150.000 – 500.000 đồng / 100 g bột (cập nhật đến tháng 3/2021).

3. Đông trùng hạ thảo có tác dụng gì?

Cải thiện sức khỏe thể chất

Các nhà nghiên cứu đã thử nghiệm tác dụng của đông trùng hạ thảo đối với hoạt động thể chất. Kết quả thử nghiệm cho thấy loại thảo dược này có khả năng cải thiện quá trình chuyển hóa năng lượng trong tế bào sống. Ngoài ra, khi bạn tập luyện với cường độ cao cũng giúp cải thiện sức bền.

Giảm dấu hiệu mệt mỏi

Các nhà khoa học đã tiến hành một nghiên cứu để theo dõi ảnh hưởng của Đông trùng hạ thảo đối với sự mệt mỏi về thể chất ở chuột do bơi lội.

Nghiên cứu cho thấy rằng:

• Đông trùng hạ thảo giúp kéo dài thời gian bơi của chuột
• Giảm nồng độ axit lactic trong huyết thanh, nitơ urê, creatine kinase, aspartate aminotransferase, alanine aminotransferase và malondialdehyde
• Tăng mức glycogen trong gan và cơ
• Tăng nồng độ superoxide dismutase, glutathione peroxidase và catalase trong huyết thanh.

Một nghiên cứu khác trên người đã được thực hiện để tìm hiểu thêm về tác dụng của Đông trùng hạ thảo. Kết quả cho thấy sau khi dùng loại thuốc này, chỉ số VO2max tăng đáng kể ở các đối tượng trong 6 tuần đầu. VO2max là tốc độ tối đa mà cơ, phổi và tim có thể sử dụng oxy hiệu quả trong quá trình hoạt động thể chất. Đây cũng là đơn vị được sử dụng để đo lường năng lực hiếu khí của cá nhân một người.

Đông trùng hạ thảo có khả năng chống lão hóa

Các nhà nghiên cứu tin rằng hàm lượng chất chống oxy hóa trong Đông trùng hạ thảo có khả năng chống lão hóa. Chất chống oxy hóa là các phân tử chống lại tổn thương tế bào bằng cách trung hòa các gốc tự do, nguyên nhân gây ra lão hóa và nhiều bệnh tật.

Một số thí nghiệm trên những con chuột già đã phát hiện ra rằng đông trùng hạ thảo làm tăng chất chống oxy hóa giúp cải thiện trí nhớ và chức năng tình dục. Một nghiên cứu khác cũng cho thấy những con chuột được cho uống Đông trùng hạ thảo sống lâu hơn vài tháng so với những con chuột được cho uống giả dược.

Ngoài ra, một nghiên cứu được thực hiện trên ruồi giấm đã kết luận rằng Đông trùng hạ thảo kéo dài tuổi thọ của loài này.

Trong khi có nhiều thí nghiệm kết luận về khả năng chống lão hóa của Đông trùng hạ thảo, thì vẫn cần nhiều nghiên cứu sâu hơn về cơ thể con người.

Đông trùng hạ thảo giúp cải thiện hệ thống miễn dịch

Chất chống oxy hóa là các phân tử bảo vệ tế bào khỏi các tác động có hại bằng cách trung hòa các gốc tự do thúc đẩy quá trình lão hóa. Thành phần của đông trùng hạ thảo có chứa nhiều phân tử có khả năng này. Ngoài ra, các nhà khoa học cũng đã hệ thống hóa các đặc tính dược lý chống oxy hóa của cây thuốc này.

Tương ứng, chức năng miễn dịch của cơ thể được tăng lên rõ rệt khi Đông trùng hạ thảo loại bỏ các gốc tự do trong cơ thể.

Cải thiện chức năng não và cải thiện sức khỏe tình dục

Theo dân gian, người già hay người bệnh thường sử dụng đông trùng hạ thảo để giảm mệt mỏi. Trong một số trường hợp, những người này còn sử dụng nó để cải thiện sức khỏe và ham muốn tình dục.

• Xem thêm: 11 cách trị yếu sinh lý tại nhà hiệu quả

Nghiên cứu ban đầu cho thấy dùng các sản phẩm có chứa Cordyceps trong 40 ngày một lần có thể cải thiện ham muốn tình dục ở những người có ham muốn tình dục thấp.

Về chức năng não bộ, khi thử nghiệm tác dụng của thuốc trên chuột, các nhà nghiên cứu nhận thấy loại thảo dược này có tác động trực tiếp đến khả năng tiếp thu và ghi nhớ ở chuột. Đặc biệt, nó làm giảm số lượng hành vi sai trái (so với tiêu chuẩn của nghiên cứu) ở những con chuột sống lâu.

Ở chuột bị thiến, Đông trùng hạ thảo còn làm tăng tốc độ cương cứng của dương vật và tăng thời gian xuất tinh.

Với bằng chứng này, việc sử dụng đông trùng hạ thảo như một loại thuốc kích thích tình dục là một cách tăng cường nam giới một cách tự nhiên.

Ức chế sự phát triển của khối u

Tiềm năng làm chậm sự phát triển khối u của Cordyceps đã nhận được rất nhiều sự quan tâm của quốc tế trong những năm gần đây.

Các nghiên cứu trong ống nghiệm cho thấy Đông trùng hạ thảo có khả năng ức chế sự phát triển của nhiều loại tế bào ung thư ở người, bao gồm ung thư phổi, ung thư gan, ung thư đại tràng và ung thư da.

Các nghiên cứu trên chuột cũng cho thấy Đông trùng hạ thảo có tác dụng chống khối u đối với ung thư hạch, u ác tính và ung thư phổi.

Đông trùng hạ thảo có lợi cho tim mạch

Trên thực tế, y học Trung Quốc sử dụng đông trùng hạ thảo để điều trị chứng rối loạn nhịp tim – khi nhịp tim quá chậm, quá nhanh hoặc không đều.

Một thí nghiệm cho thấy uống Đông trùng hạ thảo làm giảm đáng kể nguy cơ suy tim và tổn thương tim ở chuột mắc bệnh thận mãn tính. Các nhà nghiên cứu cho rằng Đông trùng hạ thảo rất tốt cho tim mạch nhờ hàm lượng adenosine – một hợp chất bảo vệ tim mạch tự nhiên có trong Đông trùng hạ thảo.

Đông trùng hạ thảo cũng có tác dụng bổ sung cholesterol. Nghiên cứu trên chuột đã chỉ ra rằng Đông trùng hạ thảo làm giảm cholesterol LDL và chất béo trung tính có hại.

Hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường loại 2

Đông trùng hạ thảo có chứa một loại đường đặc biệt có thể hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường. Tiểu đường là một căn bệnh mà cơ thể không tạo ra hoặc không đáp ứng với hormone insulin – hormone giúp di chuyển glucose vào tế bào để tạo năng lượng.

Khi cơ thể không đáp ứng với insulin hoặc không tạo đủ insulin, glucose sẽ không thể đi vào tế bào và lưu lại trong máu. Theo thời gian, quá nhiều glucose trong máu có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Điều đặc biệt là Đông trùng hạ thảo có thể bắt chước tác dụng của insulin và do đó giữ cho lượng đường trong máu ở mức bình thường, khỏe mạnh.

Đông trùng hạ thảo đã được chứng minh là làm giảm lượng đường trong máu trong một số nghiên cứu trên chuột mắc bệnh tiểu đường. Một số bằng chứng cho thấy loại thảo mộc này cũng có thể giúp chống lại bệnh thận, một biến chứng phổ biến của bệnh tiểu đường.

Công dụng của đông trùng hạ thảo: Giảm viêm nhiễm

Đông trùng hạ thảo được cho là có khả năng chống lại chứng viêm trong cơ thể, và quá nhiều tình trạng viêm nhiễm có thể dẫn đến các bệnh như bệnh tim và ung thư.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng khi các tế bào của con người tiếp xúc với Đông trùng hạ thảo, các protein làm tăng phản ứng viêm trong cơ thể sẽ bị ức chế. Nhờ những tác dụng tiềm tàng này, các nhà nghiên cứu tin rằng Đông trùng hạ thảo có thể được sử dụng như một loại thuốc hoặc chất bổ sung để chống lại chứng viêm một cách hiệu quả.

Hỗ trợ điều trị bệnh thận mãn tính

Ngoài khả năng kiểm soát các triệu chứng của bệnh tiểu đường, Đông trùng hạ thảo còn có thể giúp ngăn ngừa bệnh thận mãn tính, một biến chứng phổ biến của bệnh tiểu đường.

Một đánh giá của 22 nghiên cứu liên quan đến 1.746 người bị bệnh thận mãn tính cho thấy rằng thêm đông trùng hạ thảo vào chế độ ăn uống của họ có dấu hiệu cải thiện chức năng thận.

Các nhà nghiên cứu còn phát hiện hợp chất được bào chế từ loại dược liệu quý này có khả năng làm giảm creatinin huyết thanh, giảm protein niệu, giảm các biến chứng liên quan đến bệnh thận như tăng huyết sắc tố và albumin huyết thanh.

Tác dụng của Đông trùng hạ thảo cũng có thể được nhìn thấy trong một số vấn đề về thận khác, chẳng hạn như:

• Tổn thương thận do một số loại thuốc khác (độc tính trên thận của aminoglycoside). Bệnh nhân dùng thuốc kháng sinh thường xuyên sẽ gây hại cho thận. Tại thời điểm này, chiết xuất từ ​​đông trùng hạ thảo có thể làm giảm tổn thương thận do thuốc kháng sinh gây ra.
• Tăng hiệu quả điều trị sau khi ghép thận. Những bệnh nhân vừa được ghép thận và đang nhận các sản phẩm hoặc chiết xuất từ ​​Đông trùng hạ thảo liều thấp có thể có nguy cơ nhiễm trùng cao hơn. Ngoài ra, loại thảo dược này còn làm giảm nguy cơ suy giảm chức năng thận ở những người đã ghép thận.

Nhìn chung, đông trùng hạ thảo là một loại dược liệu quý mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe của người sử dụng. Tuy nhiên, để phát huy đúng tác dụng của Đông trùng hạ thảo, bạn phải sử dụng vị thuốc này dưới sự hướng dẫn của bác sĩ hoặc người hành nghề đông y.

Các cách dùng Đông trùng hạ thảo

Ăn trực tiếp

Đây là cách đơn giản và nhanh nhất để sử dụng đông trùng hạ thảo khô. Chế độ ăn này sẽ giúp bạn nhận được đầy đủ các chất dinh dưỡng có trong loại dược liệu này mà vẫn đảm bảo an toàn vệ sinh vì sản phẩm đã được sơ chế, sấy khô và làm sạch để bạn có thể yên tâm sử dụng.

Bạn chỉ cần cho một lượng đông trùng hạ thảo khô vừa đủ vào bữa ăn, ngâm với nước ấm khoảng 60 độ C trong 3 phút là có thể thưởng thức được rồi. Vị của loại dược liệu này không quá khó ăn, hậu vị hơi đắng có thể xuất hiện nếu bạn có vị giác nhạy cảm.

Trà đông trùng hạ thảo

Bạn lấy 1,5 – 3g dạng khô hoặc 3 – 5g dạng tươi cho vào ấm trà, thêm ít nước sôi (80 – 100 độ C) trong vòng 15 – 30 giây, tráng sơ qua, sau đó cho nước sôi vừa đủ vào, ủ trong 30 phút là đã có thể sử dụng.

Uống trà đông trùng hạ thảo sẽ giúp tăng cường sức khỏe, bồi bổ cơ thể, chống mệt mỏi, khí huyết lưu thông, tinh thần minh mẫn từ đó giúp bạn tăng khả năng tập trung trong công việc.

Cháo đông trùng hạ thảo

Sau khi nấu cháo, cho thêm 3 – 5g đông trùng hạ thảo tươi vào. Không nên cho đông trùng hạ thảo vào lúc nấu vì sẽ làm mất tác dụng vốn có.

Đây là cách dùng tốt nhất cho những người ốm dậy, mất sức, mới ốm dậy, đang điều trị bệnh mà không ăn được thức ăn cứng.

Đông trùng hạ thảo ngâm mật ong

Sử dụng 10-15g đông trùng hạ thảo tươi hoặc 3-5 g khô ngâm với 0,75-1 lít mật ong nguyên chất trong 10-15 ngày là có thể dùng được. Mỗi ngày lấy 2/3 – 1 thìa hỗn hợp pha loãng với nước ấm, uống vào buổi sáng trước khi ăn hoặc buổi tối trước khi đi ngủ.

Cách uống đông trùng hạ thảo ngâm mật ong rất thích hợp để chị em làm đẹp. Ngoài ra, đối với những người mắc các bệnh về đường hô hấp như hen suyễn, ho khan, ho có đờm,… thì công dụng cũng cải thiện rất tốt, vừa kích thích tiêu hóa vừa bảo vệ dạ dày.

Rượu đông trùng hạ thảo

Rượu đông trùng hạ thảo có tác dụng kích thích tiêu hóa, chữa đau thắt lưng, cải thiện sinh lý ở nam giới. Đông trùng hạ thảo ngâm rượu theo 3 cách:

• Rượu trắng + đông trùng hạ thảo
• Rượu trắng + đông trùng hạ thảo + nhân sâm + các vị thuốc khác
• Rượu trắng + đông trùng hạ thảo + câu kỷ tử

Với cách 1 bạn có thể ngâm 3 – 5 gam Đông trùng hạ thảo khô hoặc 10 – 15 gam Đông trùng hạ thảo tươi với 0,75 – 1 lít rượu trắng (độ cồn 35%) trong vòng 30 ngày.

Ngoài ra, bạn cũng có thể mua rượu đông trùng hạ thảo được bán sẵn trên thị trường. Bạn chỉ uống khoảng 20 ml rượu mỗi ngày vào bữa trưa hoặc trước bữa tối.

Sử dụng đông trùng hạ thảo trong các món súp và món hầm

Khi nấu canh hoặc hầm, lấy 1,5-3g dạng khô hoặc 3 – 5g dạng tươi cho vào nồi, đun nhỏ lửa để hạn chế mất chất dinh dưỡng.

Dùng món Canh đông trùng hạ thảo sẽ giúp làm đẹp da, chống lão hóa, bồi bổ khí huyết, chữa đau lưng mỏi gối, ở phụ nữ rối loạn kinh nguyệt, hay cải thiện chức năng sinh lý ở nam giới.

Bạn có thể mua Đông trùng hạ thảo ở đâu?

Để mua được đông trùng hạ thảo chất lượng cao, cần tham khảo kỹ thông tin đi kèm hàng hóa trước khi mua hàng. Nên quyết định mua của những cơ sở uy tín, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng.

Tùy thuộc vào loại đông trùng hạ thảo bạn cần mua, sau đây là một số điều bạn cần lưu ý:

• Đối với đông trùng hạ thảo tươi: Chú ý đến hình dạng và tính toàn vẹn của sản phẩm.
• Đối với dạng khô, dạng bột, dạng lỏng, dạng viên nang: đảm bảo bao bì được niêm phong, nguyên vẹn và còn hạn sử dụng.
• Đối với Đông Trùng Hạ Thảo theo Nguồn gốc: Mua từ những nơi uy tín, sẵn sàng cung cấp hóa đơn chứng từ rõ ràng, minh bạch.

Đông trùng hạ thảo giá bao nhiêu?

Đông trùng hạ thảo khô Tây Tạng có giá bán trên thị trường khoảng 1,2 – 2 tỷ VNĐ/1kg. Còn với loại tươi được bán với giá trên 2 tỷ VNĐ/1kg.

Giá bán đông trùng hạ thảo nhân tạo tại Việt Nam:

• Đông trùng hạ thảo tươi: giá thị trường khoảng 1 – 3 triệu đồng/kg.
• Đông trùng hạ thảo khô: có giá thị trường khoảng 35 – 45 triệu đồng/kg.

Đông trùng hạ thảo nhân tạo có tốt không?

Ngày nay, với sự phát triển của công nghệ sinh học, loại Cordyceps militaris được trồng rộng rãi ở các nước Châu Á, nhiều nhất là Trung Quốc, Thái Lan, Việt Nam, loại Đông trùng hạ thảo này ban đầu cũng được trồng với số lượng hạn chế.

Xét về giá trị dược liệu, Đông trùng hạ thảo trồng ở Việt Nam hay nước ngoài đều có giá trị dược tính tốt như nhau, nhưng phải cần người chuyên môn áp dụng đủ quy trình và lai tạo để có thể ra giống Đông trùng hạ thảo có giá trị như nhau, nhưng chất lượng hoàn toàn khác nhau.

Sử dụng môi trường dinh dưỡng nhân tạo để nuôi trồng cũng sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến dược tính của loại nấm dược liệu này. Do đó, các nhà nghiên cứu luôn tìm kiếm một môi trường tự nhiên phù hợp vì nó có lợi về sản lượng và dược tính của nấm.

Ở Việt Nam, khí hậu ở Gia Lai và Lâm Đồng tương đối thích hợp cho việc trồng loại nấm Cordyceps militaris và nấm có hình dạng hoàn toàn khác với loại đông trùng hạ thảo tự nhiên, loại trồng nhân tạo cũng có 2 hình dạng đó là trồng trên giá thể dinh dưỡng như bắp, lúa, đậu xanh… nấm mọc như những ngọn cỏ với thế đẹp, dạng sợi màu trắng sữa hoặc vàng cam, loại thứ hai trồng trên giá thể ấu trùng như sâu, nhộng tằm… Tuy nhiên, cần chọn nơi uy tín, không phải ai nuôi được loài này cũng có giá trị dược liệu.

Tổng kết

Trên đây là những thông tin về Đông trùng hạ thảo là gì? Phân loại, tác dụng đối với sức khỏe, công dụng, nguồn cung cấp và giá bán đông trùng hạ thảo. Hy vọng bài viết này hữu ích với bạn. Chúc các bạn luôn vui và khỏe!

(*) Nguồn bài viết được tổng hợp từ các nguồn Wikipedia và Healthline